Bạn có thể hình dung em bé sống trong bụng mẹ, được bao bọc chung quanh là lớp “đệm” êm ái ở thể lỏng trong suốt. Đó chính là nước ối.
Nước ối bảo vệ thai tránh sự xâm nhập của vi trùng từ bên ngoài, có chức năng tái tạo năng lượng, vừa cung cấp dưỡng chất cho thai nhi vừa giúp thai tránh được sự chèn ép quá mức do co cơ tử cung làm ảnh hưởng đến sự cung cấp máu nuôi bào thai qua mạch máu rốn, bảo vệ thai nhi tránh khỏi những va chạm, sang chấn. Nước ối cũng giúp duy trì nhiệt độ ổn định của thai ở trong tử cung, cho phép bé tự do “bơi” trong túi nước ối, nhờ vậy, xương và cơ của bé phát triển cứng cáp hơn.
Nếu màng ối vỡ, nước ối sẽ chảy ra ngoài, thai nhi không được bảo vệ, nuôi dưỡng.
Chính vì vậy trong thời gian mang thai, khi có bất cứ rắc rối gì liên quan đến nước ối đều vô cùng nguy hiểm. Dưới đây là những rủi ro có thể xảy ra với nước ối, mẹ cần đặc biệt chú ý:
Thiếu ối
Nếu lượng nước ối của mẹ dưới 600ml thì có thể bị đánh giá là thiếu ối. Thiếu ối là biến chứng nguy hiểm hơn đa ối, thường gặp ở những mẹ mắc các bệnh tiểu đường, cao huyết áp… trong quá trình mang thai. Vì bé được nuôi dưỡng trong bọc nước ối, nên nếu thiếu ối sẽ làm cho hoạt động của thai nhi trong màng ối bị hạn chế. Thai nhi bị suy dinh dưỡng, chậm phát triển, có nguy cơ khiếm khuyết sau khi chào đời như phổi, xương và các cơ quan khác của bé kém phát triển, nó cũng làm tăng nguy cơ tử vong của trẻ. Người mẹ thì có nguy cơ bị sinh non vì suy thai. Mẹ có thể làm giảm tình trạng thiếu ối bằng cách nghỉ ngơi hợp lý khi mang thai, uống đủ nước, khám thai đều đặn và tuân thủ theo lời khuyên của bác sĩ nếu phát hiện thấy bất thường.
Đa ối
Thể tích nước ối đạt tối đa vào khoảng tuần 38 của thai kì (khoảng 1 lít), sau đó giảm dần đến khi sinh con. Nếu lượng nước ối đo được khi siêu âm lớn hơn 2 lít tương đương với chỉ số ối từ 20cm trở lên thì mẹ đã bị đa ối. Đa thai hoặc thai nhi gặp bất thường trong phát triển hệ thần kinh là những nguyên nhân chính dẫn đến đa ối. Bên cạnh đó, thai phụ mắc bệnh tiểu đường hoặc thai nhi to, nhau thai bất thường cũng dễ dẫn đến đa ối.
Đa ối làm cho quá trình chuyển dạ và sinh bị kéo dài, khiến mẹ dễ sinh non, mẹ khó thở, dễ dẫn đến suy thai và mẹ bị băng huyết sau sinh. Đặc biệt, thể tích nước ối vượt quá mức tiêu chuẩn sẽ làm tăng nguy cơ vỡ ối đột ngột đe dọa tính mạng của cả mẹ và con. Ở những tình huống ít nguy hiểm hơn, đa ối cũng khiến thai nhi di động nhiều trong tử cung nên dễ bị nhau quấn cổ hoặc ngôi thai bất thường.
Từ tuần thai thứ 30, mẹ cần phải được khám thai thường xuyên cách tuần để đo lượng ối, xem ngôi thai và các vấn đề khác. Nếu mẹ bị đa ối thì cần phải được theo dõi và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng đáng tiếc.
Nhiễm trùng nước ối
Nếu mẹ bị viêm nhiễm đường sinh dục trước hoặc trong thời kỳ mang thai, không được điều trị dứt điểm đúng cách, vi khuẩn có thể xâm nhập, gây viêm màng ối, khiến màng ối có thể vỡ ra trong bất kỳ thời gian nào của thai kỳ. Nước ối bị nhiễm trùng có màu xanh đục như lẫn mủ, mùi hôi. Khi bị nhiễm trùng ối, bé có nguy cơ bị nhiễm trùng trong tử cung như viêm phổi, nhiễm trùng huyết và dẫn đến tử vong. Riêng mẹ bị nhiễm trùng ối có thể viêm tử cung, phải cắt tử cung hoặc tắc vòi trứng gây vô sinh về sau.
Rỉ ối kéo dài
Vùng kín thường xuyên ẩm ướt. Bạn cần đi khám để các bác sĩ tìm nguyên nhân và điều trị dứt điểm. Bởi vì đó có thể là biểu hiện của vấn đề rỉ ối. Rỉ ối có thể gặp ở bất kỳ thai phụ nào trong thai kỳ, nhưng riêng với các mẹ có ngôi thai bất thường, khung chậu hẹp, rau tiền đạo, đa thai, đa ối, hở eo cổ tử cung, viêm màng ối… thì càng phải chú ý nhiều hơn. Bởi vì nếu không chấm dứt tình trạng rỉ ối này sẽ dẫn tới cạn ối, ảnh hưởng đến hoạt động của thai nhi, suy thai hoặc có thể gây khiếm khuyết cho em bé. Đối với thai phụ, rỉ ối sẽ khiến vùng kín luôn ẩm ướt, tăng nguy cơ viêm niêm mạc tử cung, nhiễm khuẩn huyết và có thể sinh non.
Thuyên tắc ối (tắc mạch ối)
Đây là trường hợp cực kỳ nguy hiểm đối với cả thai nhi và sản phụ. Dù là bệnh hiếm gặp nhưng thuyên tắc ối gây ảnh hưởng nặng nề, hơn 50% trường hợp mắc biến chứng này sẽ tử vong. Thuyên tắc ối được giải thích rằng nước ối lan vào trong tuần hoàn của mẹ do có kẽ hở giữa lớp màng ối và màng đệm (xảy ra khi vỡ ối, chọc dò ối), làm cho sản phụ tắc mạch, suy tuần hoàn và hô hấp cấp tính. Vì thuyên tắc ối mà biết bao nhiêu bà mẹ đã ra đi tức tưởi và em bé cũng không được làm người.
Nước ối có màu bất thường
Nước ối ban đầu có màu trắng trong sau đó đục dần khi thai nhi ngày càng phát triển. Từ khoảng tuần thai thứ 38 đến ngày sinh, nước ối thường có màu trắng đục như màu nước vo gạo. Bất cứ lý do nào làm nước ối có màu sắc khác lạ đều là dấu hiệu bất ổn cần được thăm khám cẩn thận.
Các bất thường về màu sắc thường gặp ở nước ối bao gồm:
• Nước ối có màu vàng xanh cho thấy thai nhi có dấu hiệu bị tán huyết hoặc chậm phát triển trong tử cung.
• Nước ối dơ hay có màu xanh rêu sệt hoặc lẫn phân xu của bé là dấu hiệu cảnh báo thai nhi bị suy yếu trầm trọng và đang bị đe dọa tín mạng.
• Nước ối xanh đục như lẫn mũ và có mùi hôi là dấu hiệu của tình trạng nhiễm trùng ối, nói cách khác là bé có nguy cơ cao bị nhiễm trùng trong tử cung…
• Nước ối có màu đỏ nâu thường đồng nghĩa với việc bé không còn sống trong bụng mẹ hay thai nhi đã bị chết lưu.
